Haalbaar en betaalbaar
De troonrede begon met de woorden: “Ik verwacht er nog te zijn in 2100. Kunt u zich voorstellen hoe ik in 2100 leef?” En die twee korte zinnen raakten een gevoelige snaar in de zaal. De meeste aanwezigen hadden (op zijn minst de samenvatting van) het IPCC-rapport gelezen en in combinatie met de voorbeelden die Werner gaf, zoals extreme hitte, oorlog en enorme migratie van klimaatvluchtelingen, was het niet moeilijk voor te stellen dat dit niet iets was om naar uit te kijken. Om dit rampenscenario te voorkomen eiste Werner generatiegerechtigheid, want een leefbare toekomst voor jonge generaties is een “niet inwisselbaar, niet-onderhandelbaar uitgangspunt in alle vormen van beleid.”
Zijn kritiek richtte zich er vooral op, dat de politiek die duurzaamheid ziet als een optie, ‘mits haalbaar en betaalbaar’, en niet als een basis-randvoorwaarde voor elke vorm van beleid.
414 initiatieven op zoek naar hulp
De vraag wanneer iets ‘haalbaar en betaalbaar’ is, bleef in mijn hoofd sluimeren. Ook toen verschillende innovatieve en veelbelovende initiatieven, zoals thee van Nederlandse bodem, bananenbrood van afgekeurde bananen, een groene muur die water opvangt en koelte biedt of gewichtloze zonnepanelen, een podium kregen. Initiatieven die stuk voor stuk bijdragen aan een duurzame samenleving met minder verspilling, minder CO2-uitstoot, minder plastic, of klimaatbestendige steden en daardoor een positieve impact hebben op onze samenleving. Maar waren ze ‘haalbaar en betaalbaar’? Uit een analyse van alle initiatieven bleek dat bijna iedereen op zoek was naar publiciteit, donaties of investeringen om hun idee verder te ontwikkelen, dus nu misschien nog niet.
Duurzame doorbraken mogelijk maken
Staatssecretaris Van Weyenberg nam de koffer met initiatieven in ontvangst en roemde de mentaliteit van de initiatiefnemers om in actie te komen, doorbraken te forceren en systeemverandering tot stand te brengen. Hij deelde met de zaal dat hij een “schijthekel” had aan de termen ‘haalbaar en betaalbaar’ en beaamde dat de overheid moet werken aan het scheppen van randvoorwaarden om initiatiefnemers te helpen om duurzame doorbraken mogelijk te maken. Ik ging dus toch nog opgewekt naar huis.